Het Nederlandse onderwijs verdient een optimaliseringsslag. Waarom? Bijvoorbeeld omdat de (driejaarlijkse) PISA-onderzoeksresultaten van eind 2019 niet vrolijk stemmen. Hieruit blijkt namelijk dat de schoolprestaties van leerlingen ten opzichte van de vorige PISA-onderzoeken een dalende lijn vertonen. Zo is de leesvaardigheid van middelbare scholieren enorm gedaald, zelfs tot onder het gemiddelde van de 37 rijkste landen. En wanneer naar de lange termijn wordt gekeken, scoren de Nederlandse leerlingen ook niet goed op wiskunde en wetenschap. De Algemene Onderwijsbond heeft hierover dan ook de noodklok geluid.
Wat gaat er niet goed in het Nederlandse basisonderwijs?
Martin van Rooij van het tijdschrift Talent is op zoek gegaan naar het antwoord op deze vraag. Hij voert aan dat onderwijsexperts en onderwijsspecialisten van politieke partijen weten wat er niet goed gaat, of dit in ieder geval behoren te weten. Het is namelijk al lang duidelijk hoe de kwaliteit van het onderwijs vergroot kan worden. En vooral makkelijk lerende of (hoog)begaafde leerlingen en leerlingen met beperkingen zouden van de kwaliteitsverbetering kunnen profiteren.
In het huidige onderwijssysteem vormen namelijk praktisch alle reguliere scholen de groepen of klassen met leerlingen van ongeveer dezelfde leeftijd. De leerstof die deze leerlingen wordt aangeboden, is afgestemd op de gemiddeld lerende leerlingen van die leeftijdscategorie. De makkelijk lerende leerlingen en de leerlingen met beperkingen moeten zich hieraan aanpassen. Reeds vaak is geconstateerd dat deze twee categorieën hierdoor onder hun kunnen presteren. Deze leerlingen krijgen niet dezelfde kans als de gemiddeld lerende leerlingen om zich te ontwikkelen en om hun leerpotentie ten volle te benutten. Er is sprake van een ongelijke behandeling. Het hoeft geen betoog dat dit in strijd is met wet- en regelgeving (zie ook: Onderwijswetgeving in de schoolpraktijk). Het is schrijnend dat deze situatie nog steeds voortduurt, terwijl uit onderzoek al heel lang bekend is dat voor deze leerlingen het onderwijs systematisch geoptimaliseerd moet worden.
Van Rooij heeft voor zijn artikel em. prof. dr. Ton Mooij geïnterviewd over het door Mooij ontwikkelde Optimaliserend Onderwijs. Dit onderwijssysteem biedt niet alleen passend onderwijs aan alle leerlingen, maar is ook motiverend voor leerkrachten èn het is kostenbesparend voor de samenleving. In dit onderwijssysteem wordt bijvoorbeeld zittenblijven afgeschaft. Zittenblijven demotiveert leerlingen. Alleen al de afschaffing hiervan levert volgens het CBS ruim € 1 miljard per jaar op.
Het interview van Martin van Rooij is opgenomen in het tijdschrift Talent, maart 2020 , nr. 2, p. 6-9.